JAN ZAMOYSKI

Roztocze
Starówka
Zamość




Takie będą Rzeczypospolite, jakie ich młodzieży chowanie…
- Jan Zamoyski

Jan Sariusz Zamoyski herbu Jelita – sekretarz królewski od 1565, podkanclerzy koronny od 1576, kanclerz wielki koronny od 1578 i hetman wielki koronny Rzeczypospolitej Obojga Narodów od roku 1581. Generalny starosta krakowski w latach 1580–1585, starosta bełski, malborski, grodecki, jaworowski, krzeszowski, tykociński i dorpacki, starosta międzyrzecki w 1580 roku, starosta knyszyński w 1574 roku. Doradca króla Zygmunta II Augusta i Stefana Batorego. Główny przeciwnik sukcesora po Batorym, Zygmunta III Wazy. Humanista-mecenas, filolog i mówca, magnat.

Jan Zamoyski urodził 19 marca 1542 roku w nieistniejącym już dziś zameczku, niedaleko wsi Skokówka, na przedpolach dzisiejszego Zamościa.

Jan wspólnie ze szlachtą wysunął koncepcje elekcji viritum – wyboru króla przez całą szlachtę. W 1573 roku bierze udział w poselstwie do Francji, gdzie przedstawia Henrykowi Walezjuszowi warunki objęcia tronu Polski.

Szczyt jego kariery przypada na lata panowania Stefana Batorego. Jan w ciągu kilku lat skupia ogromną władzę drugiego człowieka w państwie oraz ogromną fortunę. Król obdarza go kolejnymi godnościami, najwyższą w państwie Kanclerza Wielkiego Koronnego.

Z biegiem czasu Jan oddala się od tronu królewskiego skupiając się na wojnach oraz na organizacji Zamościa. Jan Zamoyski w ciągu swojego życia zgromadził ogromny majątek.

Pozostawił po sobie 11 miast i ponad 200 wsi i dzierżawionych dóbr królewskich – 12 miast i 612 wsi. Utworzył ordynację z posiadanych ziem, która miała zapobiec rozdrobnieniu. Przetrwała ona do 1944 roku, a rządziło nią piętnastu ordynatów. Posiadał własne wojsko, w skład którego wchodziło 4000 piechoty (głównie piechoty węgierskiej) oraz 2000 jazdy.

Zakończył życie 3 czerwca 1605 roku w Zamościu. Jego prochy i płyta nagrobna znajdują się w kaplicy Zamoyskich w Katerze Zamojskiej. Złożony również został tam Jan Zamoyski ostatni ordynat 1992 roku.
GALERIA